De beroepswereld in 2021: een overzicht

De wereld onder de loep

Sommigen onder jullie hebben het nieuws misschien minder intens gevolgd omdat jullie het woord dat begint met C en eindigt op A niet meer kunnen horen. Begrijpelijk … Daarom geven we hier een overzicht van enkele belangrijke trends en gebeurtenissen die in 2021 de beroepswereld hebben gekenmerkt.

We beginnen helaas wel in mineur, want na de hoop op meer solidariteit, erkenning, democratie en sociale rechtvaardigheid lijkt het erop dat het systeem niet snel zal veranderen. Er is dus nog veel werk aan de winkel!

Zo leren we uit het laatste rapport van het World Inequality Lab dat de coronacrisis geleid heeft tot nog meer ongelijkheid. Op de arbeidsmarkt blijft de genderongelijkheid bijvoorbeeld erg hoog. In Europa ontvangen vrouwen slechts 33 % van de inkomsten uit werk, een percentage dat wereldwijd nauwelijks hoger ligt (38 %). Volgens hetzelfde rapport hebben vrouwen bovendien geen toegang tot dezelfde jobs en werkuren als mannen, hoogstwaarschijnlijk omwille van vooroordelen en aanhoudende discriminatie.

We zijn er in 2021 wel beter in geslaagd om alles in een ander perspectief te plaatsen. Na de gebeurtenissen van het voorjaar 2020 die de hele wereld op zijn kop zetten, pasten we onze organisatie en manier van werken aan. Nadat we verplicht moesten telewerken, veel te lange werkdagen draaiden en de zinvolle connectie met de collega’s en het werk verloren, trokken we dit jaar de nodige lessen en konden we een selectie maken tussen wat raadzaam en wat minder wenselijk was. Toch kunnen we niet zeggen dat alles beter gaat in 2021, dat het welzijn van de werknemers in orde is en dat we gespaard blijven van nieuwe tegenslagen. Het is dan ook belangrijk om te blijven inzetten op goede praktijken en een evenwicht te zoeken tussen het fysieke en het virtuele. Heeft het verplichte telewerk ons eindelijk geleerd hoe belangrijk echte menselijke relaties zijn, meer bepaald om samenwerkingsintelligentie te bevorderen?

Op het vlak van arbeidsomstandigheden hoorden we de voorbije maanden dan weer veel over de platformwerkers. Hoewel ze nog altijd slecht behandeld worden door zij die beweren niet hun echte werkgever te zijn, gloort er een sprankje licht aan de horizon. De Europese Commissie stelde immers een richtlijn voor om het beroepsstatuut van platformwerkers te verduidelijken, de naleving van de arbeidsvoorwaarden bij algoritmisch beheer te monitoren, te voorzien in een recht om geautomatiseerde beslissingen aan te vechten, en te zorgen voor meer transparantie in het beheer van persoonsgegevens. Nu valt nog af te wachten of en hoe elke EU-lidstaat de richtlijn in zijn sociale wetgeving zal toepassen. In België is de recentste uitspraak van het gerecht althans niet echt bemoedigend, in tegenstelling tot veel vonnissen in andere landen die streefden naar de erkenning van het werknemersstatuut voor platformwerkers.

Intussen horen we bijna overal hetzelfde liedje door de sterke economische relance in 2021 en een sterke daling van de werkloosheid: er is een gebrek aan arbeiders, niet genoeg gekwalificeerd personeel, het is moeilijk om nieuwe mensen aan te werven enz. De oude oplossingen worden weer uit de kast gehaald: meer controle op werkzoekenden, meer opleidingen voor knelpuntberoepen, meer … loon? Of nee, sorry, dat is niet voor meteen, ook al lagen de dividenden nooit zo hoog. Misschien moeten we maar eens nieuwe dingen uitproberen zoals de jobgarantie, waarvoor de Amerikaanse econome Pavlina Tcherneva in haar boek “The Case for a Job Guarantee” pleit.

Eindigen doen we toch met een positieve noot. Zo verschijnen er meer en meer interessante sociale experimenten, zoals de arbeidsduurverkorting die Spanje op grotere schaal wil testen. In alle sectoren komen er nieuwe vormen van ondernemen op, waaronder ook coöperaties, die bovendien steeds belangrijker worden omwille van hun weerbaarheid in deze moeilijke tijden. Het is dan ook cruciaal ze te blijven ondersteunen om van dit alternatieve model een dominant model te maken. In oktober 2021 bracht het eerste wereldforum voor de democratisering van werk dan weer honderden mensen samen via het internet. Onder meer academici, politici, vakbonden en zakenmensen uit alle hoeken van de wereld dachten samen na over het thema. Het ondernemerschap en de solidaire of gedeelde vorm in het bijzonder, zit zowat overal in de lift, vooral in alle sectoren waar het een antwoord biedt voor iedereen die op zoek is naar autonomie en voldoening in zijn werk.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *