Coöperatieve solidariteit in de praktijk en ons Coronaplan

Smart en ik

Jullie ondervinden allemaal, gedeeltelijk of volledig, de gevolgen van de economische impact van deze gezondheidscrisis op je activiteiten.

Het is dan ook geheel terecht dat jullie van de staat en de overheid, maar ook van Smart, concrete acties verwachten die kunnen helpen om deze crisis zonder veel kleerscheuren door te komen.

De staat kan heel diep graven in zijn budgetten én zijn tekorten. Ondanks de Europese mechanismen die in werking gesteld (zullen) worden, zal dat de komende jaren gevolgen hebben. Bovendien zullen die gevolgen deels het resultaat zijn van politieke machtsverhoudingen tussen de aanhangers van de budgettaire, fiscale en monetaire neoliberale orthodoxie en de voorvechters van een herconfiguratie van ons fundamentele sociaaleconomische systeem. We komen daar binnenkort op terug.

Smart, op haar beurt, heeft dan weer niet de capaciteit om de miljoenen, en misschien zelfs de tientallen miljoenen euro omzetverlies als resultaat van geannuleerde of verhoopte bestellingen/producties voor haar rekening te nemen. Toch zal de coöperatie, vanuit haar waarden van solidariteit en mutualisering, al het nodige doen met de middelen die ze heeft. Ook dat zal op de middellange termijn gevolgen hebben die we samen het hoofd zullen bieden. Nu al nemen de werknemers van Smart, met inbegrip van de directie, elk hun persoonlijke rol op. Smart is immers niet voor niets een “gedeelde onderneming”.

In onze gedeelde onderneming worden commerciële risico’s sinds jaar en dag gespreid tussen de Activiteiten (de autonome economische entiteiten onder de vleugels van de gedeelde onderneming) en de gedeelde onderneming zelf: een onbetaald bedrag dat teruggevorderd kan worden, wordt ingebracht in het budget van een Activiteit. Wanneer het bedrag niet meer teruggevorderd kan worden omwille van een faillissement bijvoorbeeld, neemt Smart die kost voor haar rekening om het budget van de betrokken Activiteit met het bedrag van de verloren schuldvordering aan te vullen met de door haar beheerde gedeelde, collectieve middelen. Zo zijn er nog andere voorbeelden, zoals de btw-regularisaties of sociale aangiften ten gevolge van verkeerde manipulaties bij de invoer van gegevens.

Die gedeelde middelen, dat economische solidariteitsfonds (ook bekend als het garantiefonds) wordt zelf uiteraard aangevuld door alle bijdragen die voortvloeien uit jullie economische activiteiten.

Ons Coronaplan, dat goedgekeurd werd door een raad van bestuur die grotendeels bestaat uit vennoten die een Activiteit hebben, telt vier grote luiken:

  • Het luik voor loontrekkend werk: bevat zowel de uitbetaling van de arbeidsovereenkomsten voor geannuleerde bestellingen of producties door de nodige kasmiddelen voor de Activiteiten voor te schieten, als de toepassing van tijdelijke werkloosheid om economische redenen voor die Activiteiten die het nodig hebben (en we passen ons constant aan volgens de politieke beslissingen) of wensen;
  • Het economische luik: vanaf eind april, zodra het eerste luik geregeld is, wordt er een herstelplan op poten gezet om die economische entiteiten (Activiteiten) te begeleiden en te helpen om die kosten weg te werken, zonder schadelijke impact voor hun toekomstige prestaties. Een deel van die kosten zal door het economische solidariteitsfonds geabsorbeerd worden volgens bepalingen en een niveau dat democratisch bepaald zal worden tijdens de algemene vergadering 2020;
  • Sociale bijstand: persoonlijke hulp die rechtstreeks aan de vennoot wordt toegekend, om het hoofd te bieden aan een moeilijke situatie veroorzaakt door de gezondheidscrisis. Het formulier voor de aanvraag van sociale hulp, dat in alle vertrouwelijkheid verwerkt wordt, zal binnenkort op deze site beschikbaar zijn;
  • Het economisch-politieke luik: het is tijd om de grenzen te verleggen, zodat de Activiteiten die in onze gedeelde onderneming beheerd worden een beroep kunnen doen op alle steunmaatregelen, al dan niet sectoraal gebonden, die door de overheid worden toegekend. In eerste instantie lijkt het hierbij niet evident dat de juridische aard van die autonome economische entiteiten hen toelaten om hun legitieme rechten te doen gelden. Daarom gaan we intens aan het lobbyen bij de regeringen en parlementen.

Deze crisis heeft immers een impact op het systeem, en het economische solidariteitsfonds werd niet opgericht om zo een grote daling van economische activiteiten te compenseren. Toch heeft het fonds zijn kracht al bewezen: zo hebben we de voorbije jaren en sinds de opzienbarende affaire van Take Eat Easy (zomer 2016) grote faillissementen voor verschillende miljoenen euro opgevangen in de plaats van de Activiteiten. Dat neemt niet weg dat Smart, die vandaag nog maar eens haar degelijkheid bewijst, uiteraard niet de middelen van een land heeft en geen “sociale zekerheid bis” is of wil zijn.

Bovendien blijft het nodig om de risico’s te delen, dat is de bestaansreden van de gedeelde onderneming: voor elk risico dat zich voordoet en dat het collectief voor zijn rekening neemt, is het dat collectief dat zal betalen aangezien Smart niets anders dan dat collectief heeft. De coöperatie is enkel een gemeenschap van werkers die zelf beschikken over de middelen uit hun werk en die ervoor kiezen om een deel ervan te delen. In de statuten staat wel vermeld dat de gedeelde middelen in geen geval mogen dienen om het kapitaal, de investeerders en de aandeelhouders te vergoeden. Er mogen geen dividenden worden uitbetaald aan een vennoot, en de vennoten kunnen geen aanspraak maken op een meerwaarde op hun aandelen. De ontvangen meerwaarde op het werk wordt collectief toegekend – zonder ooit de gedeelde onderneming Smart te verlaten.

De risico’s worden wel enkel opgevangen door twee entiteiten: de gedeelde onderneming enerzijds, en de door die onderneming overkoepelde economische entiteiten anderzijds. Ze worden dus nooit gedeeld tussen de gedeelde onderneming en de personen, loontrekkenden, beheerders van Activiteiten, vennoten … Daaruit vloeit trouwens voort dat niemand persoonlijke schulden kan oplopen in naam van een economische activiteit in de gedeelde onderneming, en dat geen enkele overkoepelde economische entiteit failliet kan gaan … in het slechtste geval wordt ze tijdelijk stilgelegd.

Sommigen onder jullie zullen ontgoocheld zijn dat ze aan het einde van de maand geen coronavergoedingscheque krijgen om deze crisis zo ongehavend mogelijk door te komen. Anderen zijn daar zelfs boos over. Zij kunnen hun stem, zoals dat hoort in een democratie, laten horen tijdens de algemene vergadering 2020 die zal bepalen in welke mate en volgens welke voorwaarden de individuele verliezen van de Activiteiten collectief opgevangen zullen worden.

In afwachting is één ding zeker: Smart maakt onmiddellijk aanzienlijke middelen vrij om de nodige sommen te leveren om deze crisis door te komen, net als rechtstreekse sociale bijstand. Bovendien zullen de lonen van de loontrekkenden betaald worden of zullen ze vergoedingen krijgen van de sociale zekerheid (zie onze artikels over tijdelijke werkloosheid), net als in eender welke maatschappelijk verantwoorde onderneming.

Samen komen we hier doorheen!

Lees ook: ons Coronaplan

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *