Sarah de Heusch, 6 februari 2023
Smart is een van de stichtende leden van de ICETT, de International Cooperative Entrepreneurship Think Tank van de Internationale Coöperatieve Alliantie (ICA). Begin februari 2023 kwamen de leden, een vijftiental coöperaties uit vier continenten, voor het eerst sinds de pandemie fysiek bijeen. Ze ontmoetten elkaar in het Spaanse Baskenland, de thuisbasis van Mondragon, de grootste industriële coöperatieve groep ter wereld. Het was de 11e ontmoeting van de ICETT, met een nieuwe voorzitter: de ideale gelegenheid om de balans op te maken van de doelstellingen en realisaties van de denktank en het programma voor de komende twee jaar uit te denken. De reünie vond plaats op verschillende locaties bij Mondragon, met een bezoek aan verschillende coöperaties van de groep en een presentatie van het model1.
Missies en realisaties van de ICETT
De denktank wil ertoe bijdragen dat coöperaties elkaar beter leren kennen om good practices uit te wisselen, de coöperatieve samenwerking tussen hun leden te bevorderen, in te zetten op coöperatief ondernemerschap en jongeren te inspireren om coöperatief ondernemer te worden. Daarom werden er drie jaar geleden vier werkgroepen opgericht die elk door een coöperatie gecoördineerd en door het team van de ICA gefaciliteerd werden.
De eerste groep – Future of Work – ligt in lijn met de 8e duurzameontwikkelingsdoelstelling (SDG) en wordt voorgezeten door Smart.
De tweede groep wordt gecoördineerd door de Finse coöperatie S Group (SOK) en werkt rond mensenrechten in de coöperatieve waardeketen (SDG 12).
De derde groep monitort coöperaties wereldwijd in verband met het klimaat (SDG 13), dankzij EURICSE, dat jaarlijks de World Cooperative Monitor publiceert.
De vierde groep ten slotte, die wordt voorgezeten door Mondragon, werkt rond de coöperatieve identiteit en concurrentievoordelen.
Het coöperatief voordeel als werkthema in de komende jaren
Met de nieuwe voorzitter van de ICETT werd er besloten om het aantal projecten te beperken en zo de volle aandacht op één enkel thema te kunnen richten. Na overleg kwamen de leden van de denktank dan ook overeen om zich te concentreren op het “coöperatief voordeel”. Zo willen ze niet alleen burgers, maar ook overheden bewustmaken over coöperatieve oplossingen, en vooral kenbaar maken in welke mate die modellen zijn aangepast om de sociaal rechtvaardige klimaattransitie te bevorderen.
De komende maanden ronden de werkgroepen hun werk van de voorbije jaren af en zullen ze de link leggen met het nieuwe thema. De door Smart gecoördineerde groep over de toekomst van werk zal een extra hoofdstuk toevoegen aan het verslag over de coronapandemie, de effecten ervan op de beroepswereld en de meerwaarde van coöperaties. We zullen voorstellen doen om te garanderen dat de groep kan doorwerken rond het coöperatief voordeel.
De rol van een denktank bestaat er niet alleen in om kennis te genereren en te delen. Het gaat er ook om die kennis te verspreiden, vooral bij overheidsinstanties om de politieke inhoud te beïnvloeden en de aanpassing van wetteksten in de hand te werken. Het is dan ook nodig om rekening te houden met de politieke agenda. Aangezien de ICETT een internationale groep is, zijn de Verenigde Naties een belangrijke gesprekspartner. VN-Secretaris-Generaal António Guterres heeft coöperaties al erkend en geprezen voor hun bijdrage aan de SDG3. In september 2023 viert de VN de 75e verjaardag van de goedkeuring van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM), de perfecte gelegenheid voor de ICETT om extra in de verf te zetten hoe belangrijk coöperaties zijn voor de uitvoering van de SDG (die in 2025 in geen geval bereikt zullen zijn).
Het inspirerende model van Mondragon
De reünie van de ICETT was ook een goede gelegenheid om de banden aan te halen tussen de leden en inspiratie te halen uit het rechtvaardige door Mondragon gecreëerde ecosysteem. Sinds de jaren 50 bouwde de groep een ondernemingsnetwerk uit in vier sectorgroepen: financiën, industrie, distributie, en kennis met ruimte voor onderzoek en opleiding. De werknemers van de coöperatie praten enthousiast over hun coöperatie en hoe ze coöperatief samenwerken, samen eten, naar school of de coöperatieve universiteit gaan en op pensioen gaan met bijkomende coöperatieve sociale zekerheid. Het enige wat nog ontbreekt is een funerarium (voor zover we weten)! We ontmoetten lokale politici in de stad Donostia San Sebastian, die deze alternatieve samenleving en economie toejuichen en aanmoedigen door middel van aangepaste wettelijke kaders en financieringen. Hun belangstelling is zelfs zo groot dat Donostia San Sebastian dit jaar de Spaanse hoofdstad van de sociale en solidaire economie is.
Het was inspirerend om meer over die coöperatieve wereld te horen, en ook al is het nog niet perfect, het is bemoedigend om getuige te zijn van zo een geslaagd coöperatief ecosysteem. Dit is een schoolvoorbeeld van hoe het principe van de coöperatieve samenwerking in de praktijk kan worden omgezet, net als bij de ICETT.