Of hoe we op commons toegespitste technologie kunnen bevorderen
Smart heeft deelgenomen aan de jaarlijkse bijeenkomst van het Platform Coop Consortium, die midden november 2021 in Berlijn plaatsvond. Dit jaar wil de beweging een boost geven aan de ontwikkeling van coöperatieve deelplatforms wereldwijd. Waarom steunt Smart de beweging? Waarover gaat het? Hoe draagt Smart haar steentje bij? Je komt het hier te weten…
De beweging van coöperatieve deelplatforms
De grootste digitale, zogenoemde deelplatforms blijven voorpaginanieuws, zijn voer voor wetenschappelijk onderzoek en wurmen zich binnen in de politieke debatten. Gezien hun exponentiële toename en de manier waarop ze de gewoonten van consumenten veranderen, lijkt er geen ontkomen aan hun ongeziene slagkracht. Het heeft steeds meer weg van het scenario van een sciencefictionroman: almachtige megacorporaties die de miljarden opstapelen, verkiezingen beïnvloeden, inzetten op de verovering van de ruimte en categorieën creëren van werkers in uiterst kwetsbare arbeidsomstandigheden. En dat alles in naam van de heilige groei, verscholen achter het voorwendsel van vooruitgang, dankzij gebruiksvriendelijke gamified applicaties die het echte werk verhullen en zogezegd waarde creëren door de samenwerking tussen gebruikers.
Er zijn echter andere scenario’s mogelijk. Wereldwijd is er een beweging die ijvert voor het gebruik van technologie voor het gemeenschappelijke goed of de gemeenschap, en niet voor de zoektocht naar winst tot elke prijs. Het Platform Cooperativism, dat door Trebor Scholz in 20141 bedacht en door het idee van Nathan Schneider aangevuld werd, stelt voor om het coöperatief model op e-commerceplatforms toe te passen. Maar wat is een coöperatief deelplatform? Dat is een organisatie van personen die zich verenigen in een gemeenschappelijke vennootschap die democratisch beheerd wordt door haar leden en internetplatforms gebruikt om een economische, sociale of culturele behoefte of ambitie te bereiken. De kern van het concept bestaat erin de doelen van de economie en de technologie te herzien, opdat ze niet alleen gunstig zouden zijn voor de snelle groei en winst van een paar enkelingen. Alleen zal de opkomst van die nieuwe digitale economie niet zo makkelijk verlopen, omdat de kapitalistische platformen te efficiënt zijn en te veel slagkracht hebben. Dat is ook waarom het Platform Coop Consortium in november 2016 werd opgericht tijdens de conferentie die door T. Scholz in de New York School werd georganiseerd.
Smart en de coöperatieve platformbeweging
Smart is al sinds het begin als coöperatief deelplatform bij het consortium aangesloten. De gedeelde onderneming heeft de beweging ondersteund omdat ze dezelfde coöperatieve waarden en doelstellingen delen (zoals de ondersteuning van freelancers en de sociale verandering van de economie). Bovendien belichaamt de beweging een echte heropleving van het coöperatief model, met nieuwe actiemogelijkheden en de implementatie van een horizontalere democratie. Ten slotte werd de coöperatie zich bewust van de impact die platformen op de beroepswereld hebben dankzij de ervaring van de koeriers die via Smart aan het werk konden gaan.
Smart was dus een van de eerste leden van de cirkel van het internationale Platform Coop Consortium. Ook in Europa draagt de gedeelde onderneming bij tot de groei van de beweging, niet alleen door conferenties2, werkgroepen4of collectieven5 te organiseren en aan studies6 deel te nemen, maar ook via haar lobbyactiviteiten. Maar de essentie van het Platform Cooperativism schuilt wellicht nog meer in het lokale niveau, waar coöperatieve deelplatforms het levenslicht zien om de gemeenschap verder te helpen en zich een participatieve democratie ontvouwt. Ook daarvoor zet Smart zich in door vooral in het Brussels Gewest7 te samen te werken.
Uitkomst van de conferentie 2021 van het Platform Coop Consortium
Om ervoor te zorgen dat die andere economie ingang vindt en we een andere manier ontwikkelen om technologie te gebruiken, is het essentieel om het globale en het lokale aspect met elkaar te combineren. Het is belangrijk dat de actoren van alle niveaus elkaar ontmoeten, zowel goede en slechte praktijken als hun tools en methodes met elkaar delen en vooral dat ze zich organiseren om die alternatieven op lokaal niveau een kans te geven. Net daarom neemt Smart altijd actief deel aan de jaarlijkse conferentie van het Platform Coop Consortium.
De conferentie droeg dit jaar de titel “The New Common Sense – Forging the Cooperative Digital Economy” en vond plaats in Berlijn van 12 tot 14 november. De deelnemers kaartten thema’s aan in verband met de ontwikkeling van coöperatieve deelplatforms: de moeilijkheden om op te starten, de creatie van een leefbaar ecosysteem, arbeidsomstandigheden of nog het democratisch bestuur. Eén interessant aspect had betrekking op de promotie van een idee om een Europese ruimte voor coöperatieve deelplatforms op te richten als alternatieve “BIG Democracy”, in contrast met de “BIG Tech” in de VS (waar de kapitalistische platforms almachtig zijn) of de “BIG State” in China (waar alles door de staat wordt gecensureerd). De conferentie leverde sterkere relaties op tussen militanten en een engagement om samen te werken voor een wereld waar technologie echt in dienst staat van de gemeenschappen.
1 in zijn artikel Platform Cooperativism vs. the Sharing Economy
2 In december 2016 organiseerde Smart samen met La Coop des Communs, Cecop, REVES, P2P, Confrontations Europe en Ouishare de conferentie Towards a fair sharing economy: The role and place of cooperative platforms bij het Europees Economisch en Sociaal Comité. Drie jaar later, in oktober 2019, organiseerde ze samen met SAW-B en Febecoop de conferentie Platform Coop Brussels bij het Europees Comité van de Regio’s.
3 Smart organiseerde in juli 2017 een conferentie met hoge vertegenwoordigers van de coöperatieve beweging (Cecop/Cicopa), de commons-beweging (La Coop des Communs, P2P Foundation), de vakbonden (ETUC) en steden (het Europese REVES-netwerk). Bovendien coördineert Smart de werkgroep “vormen van atypisch werk, platformwerkers en coöperaties” van de Europese confederatie van industriële en dienstencoöperaties (CECOP), die met haar essays en lobbywerk onder meer het platform cooperativism promoot.
4 co-communs (Coopératives for Communs, municipalities and unions, opgericht naar aanleiding van de conferentie in juli 2017), dat ijvert voor een sterkere dialoog tussen actoren en gelijkgestemden van de beweging in Europa, door lobbywerk te doen. In Brussel maakt Smart samen met SAW-B en Febecoop deel uit van Platform Coop Brussels.
5 Plus-project & SWIRL & DECODE
6 In 2017 en 2018 leidde Smart het project Platform Coop Brussels samen met Febecoop & SAW-B. Het doel: in het Brussels Gewest een gunstige context creëren voor de beweging.
7 Platformen als Urbike, Coopcycle, Pwiic, Usitoo